‘ಬಂಪರ್ ಬೆಳೆ-ಭಾರೀ ಲಾಭ’ದ ಆಮಿಷ ಒಡ್ಡಿದ್ದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೃಷಿ ಕ್ರಮೇಣ ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ನುಂಗಿಹಾಕಿ ವಿಷಭರಿತ ಫಸಲನ್ನು ನೀಡುತ್ತ ಮನುಷ್ಯನ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನೂ, ಮಾನಸಿಕ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನೂ ಹಿಂಡತೊಡಗಿದಾಗ ಅನೇಕರು ಸಾವಯವದ ಹಾದಿ ಹಿಡಿದು ಮಣ್ಣಿಗೂ ಮನಸ್ಸಿಗೂ ಹಿತವೆನಿಸುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆಹಾಕತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿದ್ದ ‘ಸಾವಯವದಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆ ಇಳುವರಿ ಸಾಧ್ಯವೇ’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಈಗೀಗ ಮೌನವಾಗುತ್ತಿದೆ. ವಿಷಮುಕ್ತ ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ ರಸಗೊಬ್ಬರ ಅಥವಾ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕೀಟನಾಶಕಗಳ ಬಳಕೆ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ; ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇಳುವರಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಈ ಫಸಲು ಹೆಚ್ಚು ಆರೋಗ್ಯಪೂರ್ಣವೂ ಸತ್ವಪೂರ್ಣವೂ ಆಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಹಲವರು ಅನುಭವದಿಂದ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಂದಿ ಈ ಹಾದಿಯತ್ತ ಹೊರಳಿದರು. ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲೂ ಸಾವಯವ ಆಂದೋಲನ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂತು.
ಕಳೆದ ಮೂರು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಕೆಲಸಗಳಾಗಿದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ನಾಟಿ ಬೀಜ-ತಳಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ದೇಸಿ ಆಹಾರ ಪದ್ಧತಿ ಹಾಗೂ ನೇರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಅಭಿಯಾನವೂ ಬೆಳೆದುಬಂತು. ನೆಲಮೂಲ ಜ್ಞಾನ ಭಂಡಾರದೊಳಗಿನಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೃಷಿಯ ಅನೇಕಾನೇಕ ಜಾಣ್ಮೆ-ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳು ಒಂದೊಂದಾಗಿ ಹೊರಬರತೊಡಗಿದವು. ಬೀಜ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಆಂದೋಲನ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪಸರಿಸಿತು. ಇದರ ಫಲಶ್ರುತಿಯೆ ಈ ಪುಸ್ತಕ.
ಪುದುಚೇರಿಯ ಅರೋವಿಲ್ ನಲ್ಲಿರುವ ‘ಪೆಬೆಲ್ ಗಾರ್ಡನ್’ ಒಂದೊಮ್ಮೆ ಬರಡು ನೆಲ ಎನಿಸಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಬರ್ನಾರ್ಡ್ ಹಾಗೂ ದೀಪಿಕಾ ಕುಂದಾಜಿ ಅವರು ಎರಡೂವರೆ ದಶಕಗಳಿಂದ ಮಣ್ಣು ಪುನರುಜ್ಜೀವನ, ನೆಲಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಕಾಡುಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸುವುದು, ಸಾವಯವ ಒಳಸುರಿಗಳ ಬಳಕೆ, ತರಕಾರಿ ತಳಿವೈವಿಧ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ, ಬೀಜ ವಿನಿಮಯದಂಥ ಹತ್ತುಹಲವು ಬಗೆಯ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಆ ಏಳು ಎಕರೆ ಪ್ರದೇಶ ಒಂದು ಅನನ್ಯ ಸಸ್ಯಾವರಣವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ‘ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರಿಗೂ ಒಂದು ಕೈತೋಟ’ ಅಲ್ಲಿನ ವಿಶಿಷ್ಟ ಚಟುವಟಿಕೆ. ಇದರ ಮೂಲಕ ವಾಣಿಜ್ಯೇತರ ಬೆಳೆಗಳ ತಳಿ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ಪಾಳುನೆಲದಲ್ಲೂ ಕೈತೋಟ ಮಾಡಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಆಸಕ್ತರಿಗೆ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
‘ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಭಾಗ ಮೇಲ್ಮಣ್ಣು ಸವಕಳಿಯಿಂದ ಹಾಳಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ನಾವು ನಡೆಸಿದ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಯೋಗ ಹೊಸದೊಂದು ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಜ್ಞಾನ-ಕೌಶಲ, ಅಲ್ಲೇ ಸಿಗುವ ಒಳಸುರಿ ಹಾಗೂ ಸಸ್ಯಗಳ ಬಳಕೆಯಂಥ ಸರಳ ವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಮಣ್ಣು ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಬಲ್ಲದು ಎಂಬುದನ್ನು ಮನವರಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಬೇಕಾದ ‘ಉನ್ನತ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ’ ಅಂದರೆ ನೆಲದೆಡೆಗಿನ ಪ್ರೀತಿ ಹಾಗೂ ಮಮತೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ದೀಪಿಕಾ.
ಈ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿವಿಧ ತರಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ತಳಿ ಶುದ್ಧತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಬೀಜೋತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.
ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶದಿಂದ ಹೂವು ಕಾಯಿ-ಹಣ್ಣಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿ ಬೀಜ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಆ ಬೀಜ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದಾಗ ಮೊಳೆತು ಮತ್ತೆ ಗಿಡವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದು ನಿಸರ್ಗ ನಿಯಮ. ಆದರೆ ಪರಾಗರೇಣು ಹೂವಿನ ಹೆಣ್ಣು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಕ್ರಿಯೆ ಎಲ್ಲ ತರಕಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ತೆರನಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಆಯಾ ಗಿಡದ ಹೂವಿನ ರಚನೆಯಲ್ಲಿನ ವಿಭಿನ್ನತೆ.
ಬದನೆ, ಬೆಂಡೆ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಟೊಮೆಟೊ ಮತ್ತು ಬೀನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಭಾಗಗಳು ಒಂದೇ ಹೂವಿನಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಕುಂಬಳ, ಸೋರೆ, ಹೀರೆ, ಸೌತೆ, ಪಡುವಲ ಮತ್ತು ಹಾಗಲದಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹೂವುಗಳು ಒಂದೇ ಸಸ್ಯದ ಬೇರೆಬೇರೆ ಕಡೆ ಇರುತ್ತವೆ. ಪಪ್ಪಾಯದಲ್ಲಿ ಇವು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗಿಡಗಳಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಹೂವುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಕೀಯ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶವಾದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವುಗಳಲ್ಲಿ ಜೇನ್ನೊಣ-ದುಂಬಿ-ಪಾತರಗಿತ್ತಿಗಳ ಮೂಲಕ ಪರಕೀಯ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶ ಏರ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕವೂ ಈ ಕೆಲಸ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಶುದ್ಧ ತಳಿಯ ಬೀಜೋತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡಬೇಕಿದ್ದರೆ ಒಂದೇ ಜಾತಿಯ ಎರಡು ತಳಿಗಳ ನಡುವೆ ಪರಾಗಸ್ಪರ್ಶವಾಗದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ವಹಿಸಬೇಕು. ಮತ್ತು ಸೂಕ್ತ ತಂತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ನಾವೇ ಕೈಯಿಂದ ಈ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸಬೇಕು. ಈ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಸಮೇತ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಡೀ ಪುಸ್ತಕವೇ ವರ್ಣದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ವಿಷಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಕಾರಿ.
ಬೀಜ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮ, ಸಂಗ್ರಹಣಾ ವಿಧಾನ ಹಾಗೂ ಮೊಳಕೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಮಾಹಿತಿ ಇದೆ.
‘ರೈತ ಅಥವಾ ಸಮುದಾಯದ ತಳಿ ಸಂಗ್ರಹ ಆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೀಜ ಹಂಚಿಕೆ ಹಾಗೂ ಇತರೆಡೆಗಳಿಗೂ ತಳಿ ವ್ಯಾಪಿಸಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬೀಜ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗಳೂ ಕೈಜೋಡಿಸಿವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೃಷಿ ವಲಯ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಹಾಗೂ ಹೈಬ್ರಿಡ್-ಕುಲಾಂತರಿ ತಳಿಗಳು ತಂದೊಡ್ಡುವ ಅಪಾಯವನ್ನು ದೂರಮಾಡಲು ಕೂಡ ಈ ಹಾದಿ ಸಹಕಾರಿ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ದೀಪಿಕಾ.
‘ಹಳೆಯ ತಳಿಗಳನ್ನು ಈಗಿನ ತಂತ್ರಗಳಿಂದ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಕೊಡುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಆದ್ಯತೆಯ ಕೆಲಸವಾಗಬೇಕಿದೆ. ರೈತರ ಹೊಲದಲ್ಲಿ ಜನ್ಮ ತಳೆದ ತಳಿಗಳು ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಗಳ ವಶವಾಗದೆ ಮತ್ತೆ ರೈತರ ಕೈಗಳಿಗೆ ಹೋಗಬೇಕಿದೆ’ ಎಂದು ಅವರು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಇದು ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕ ಎಂಬಂತೆ ಆನಂದತೀರ್ಥ ಪ್ಯಾಟಿ ಅವರು ಸೊಗಸಾಗಿ ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.
****
ಪೂರಕ ಓದಿಗೆ – ಬೇಸಿಕ್ ಬುಕ್ಸ್ (2015) ಹೊರತಂದಿರುವ The Triumph of Seeds (ಲೇ: ಥೋರ್ ಹ್ಯಾನ್ಸನ್), ಕನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ (2008) ಬೀಜ (ಲೇ: ಜಿ. ಕೃಷ್ಣಪ್ರಸಾದ್) ಹಾಗೂ ಗ್ರೀನ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಬೀಜದ ಬುಟ್ಟಿ (2002).
